ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΣΚΥΛΟΥ

Α. ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

     Στο διαδραστικό κείμενο μπορείτε να δείτε

•  ένα βίντεο για τους άστεγους από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ. και
• βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα Κρίτωνα Αθανασούλη.

     Το διαδραστικό κείμενο του σχολικού εγχειριδίου μπορείτε να το βρείτε  πατώντας  ΕΔΩ

Β. ΤΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΣΗΜΕΡΑ

Αναζητείστε στο διαδίκτυο άρθρα εφημερίδων που αναφέρονται στο μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα των αστέγων και γενικότερα των εξαθλιωμένων συνανθρώπων μας που η φτώχεια τους τούς έχει αναγκάσει να ζουν μοναχικοί και περιθωριοποιημένοι. Να επικεντρωθείτε στις καθημερινές δυσκολίες και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και να αναζητήσετε τρόπους να αντιμετωπίσουμε το δυσάρεστο αυτό φαινόμενο της εποχής μας.

Γ. ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΕΝΟΣ ΑΛΟΓΟΥ

Ο Μπρέχτ έγραψε την μπαλάντα για το άλογο που πεθαίνει το 1919. Είναι τρομακτική η εικόνα του αλόγου που το κατασπαράσσουν οι άνθρωποι σαν θηρία. Αυτό όμως που κάνει το ποίημα ακόμα πιο σπαραχτικό, είναι ότι το άλογο θυμάται, πώς ήταν κάποτε οι άνθρωποι, τους συμπονεί για την τωρινή τους κατάντια και ζητά βοήθεια. Ακολουθεί το ποίημα όπως το έγραψε ο Μπέρτολντ Μπρεχτ ( Bertold Brecht ) το 1919 στο Βερολίνο και στη συνέχεια μια μετάφρασή του στα ελληνικά.

Ein Pferd klagt an
(O Falladah, die du hangest!)

Ich zog meine Fuhre trotz meiner Schwäche.
Ich kam bis zur Frankfurter Allee.
Dort denke ich noch: O je!
Diese Schwäche! Wenn ich mich gehenlasse
Kann's mir passieren, dass ich zusammenbreche.

Zehn Minuten später lagen nur noch
meine Knochen auf der Strasse.

Kaum war ich da nämlich zusammengebrochen
(Der Kutscher lief zum Telefon)
Da stürzten sich aus den Häusern schon
Hungrige Menschen, um ein Pfund Fleisch zu erben
Rissen mit Messern mir das Fleisch von den Knochen

Und ich lebte überhaupt noch und war
gar nicht fertig mit dem Sterben.

Aber, die kannte ich doch von früher die Leute!
Die brachten mir Säcke gegen die Fliegen doch
Schenkten mir altes Brot und ermahnten noch
Meinen Kutscher, sanft mit mir umzugehen.
Einst mir so freundlich und mir so feindlich heute!

Plötzlich waren sie wie ausgewechselt!
Ach, was war mit ihnen geschehen?

Da fragte ich mich: Was für eine Kälte
Muss über die Leute gekommen sein!
Wer schlägt da so auf sie ein
Dass sie jetzt so durch und durch erkaltet?

So helft ihnen doch! Und tut es in Bälde!
Sonst passiert euch etwas, was ihr nicht für möglich haltet!

“Το παράπονο ενός αλόγου”
 

Έσερνα το κάρο μου παρά την εξάντλησή μου
Έφθασα στην κεντρική λεωφόρο.
Σταμάτησα και σκέφτηκα: Ωιμέ!
Αυτή η αδυναμία! Αν συνεχίσω
Μπορεί να καταρρεύσω.
Δέκα λεπτά αργότερα υπήρχαν μόνο τα κόκκαλά μου στο δρόμο.

 Μόλις σωριάστηκα καταγής
(Ο αμαξάς έτρεξε στο τηλέφωνο)
Αμέσως ξεχύθηκαν από τα σπίτια
Πεινασμένοι άνθρωποι, να πάρουν ένα κομμάτι κρέας
Ξέσχιζαν με μαχαίρια τις σάρκες μου
Κι εγώ ζούσα και δεν είχα ξεψυχήσει ακόμα.

Κι όμως τον ξέρω από παλιά αυτόν τον κόσμο!
Έριχναν στην πλάτη μου λινάτσες να φυλάγομαι από τις μύγες.
Με φίλευαν απ’ το ψωμί τους και συμβούλευαν
Τον αμαξά, να είναι καλός μαζί μου.
Άλλοτε τόσο φιλικοί και τώρα όλοι τους θηρία!
Ξαφνικά σαν ν’ άλλαξαν και γίναν άλλοι! Τι έχουν πάθει;

 Και τότε αναρωτήθηκα: Πώς τόση παγωνία σκέπασε τους ανθρώπους!
Ποιος τους χτυπά με τέτοιο μένος
Και πάγωσαν τόσο οι καρδιές τους;
Εμπρός, βοηθήστε τους! Και κάντε το σύντομα!
Διαφορετικά θα σας συμβεί κάτι, που μοιάζει αδιανόητο!

Το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε στα γερμανικά και για  να μπορέσει το παραπάνω κείμενο να ταιριάξει με τη μουσική ακολουθεί η μετάφραση στα ελληνικά που έκανε ο Παύλος Μάτεσις:

To παράπονο του αλόγου

Με ρίγος θανάτου σέρνω το κάρο
σε λεωφόρο κεντρική.
Φοβάμαι πολύ –ωιμέ-
μην πέσω κάτω. Κοντεύω γιά τον σταύλο
να ξαποστάσω. Στον παραπέρα δρόμο.
Είμαι στο χώμα, κι άνθρωποι μ’έχουν κυκλώσει –και με σφάζουν.

Τα μάτια μου ήταν ακόμη ανοιχτά
γιά βοήθεια τρέχει ο αμαξάς
και πόρτες ανοίγουνε
και χύνονται έξω οι γειτόνοι με μαχαίρια
κι απ’το κορμί μου κόβουν κρέας κι όλο βρίζουν
και με σχίζανε κομμάτια, κι ας με βλέπαν όλοι ν’ανασαίνω.

Κι όμως όλοι μ’αγαπούσανε πάντα
με φίλευαν ζάχαρη και με χαϊδεύαν
και μου έριχναν στην πλάτη μου ρούχο να φυλάγομαι από τις μύγες.
Πρώτα όλοι φίλοι
και τώρα όλοι τους θηρία.
Ποιος τους είχε κάνει έτσι; Τι να είχαν πάθει κι αγριέψαν;

Κι ενώ ξεψυχώ βλέπω μόνο μαυρίλα
και μια παγωνιά να χτυπάει την γη.
Πως δεν το βλέπεις εσύ;
Κι έχουν παγώσει πιά οι ανθρώποι
το χέρι ζέστανέ τους• μα βιάσου δεν προφταίνεις.
Γιατί όταν πέσεις και ζητάς βοήθεια θα σε σφάξουν!

 
Το τραγούδι στα ελληνικά μπορείτε να το ακούσετε πατώντας  ΕΔΩ.

Δ. Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΚΥΡ ΜΕΝΤΙΟΥ

Ολόκληρο το ποίημα του Κώστα Βάρναλη μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας  ΕΔΩ. Επίσης μπορείτε να ακούσετε τον ίδιο τον ποιητή να το απαγγέλλει πατώντας  ΕΔΩ. Για τις ανάγκες του τραγουδιού επιλέχτηκαν οι παρακάτω στίχοι:

Δεν λυγάνε τα ξεράδια και πονάνε τα ρημάδια
κούτσα μια και κούτσα δυο στης ζωής το ρημαδιό
Μεροδούλι ξενοδούλι δέρναν ούλοι οι αφέντες δούλοι
ούλοι δούλοι αφεντικό και μ’ αφήναν νηστικό
και μ’ αφήναν νηστικό

Ανωχώρι κατωχώρι ανηφόρι κατηφόρι
και με κάμα και βροχή ώσπου μου `βγαινε η ψυχή
Είκοσι χρονώ γομάρι σήκωσα όλο το νταμάρι
κι έχτισα στην εμπασιά του χωριού την εκκλησιά
του χωριού την εκκλησιά

Άιντε θύμα άιντε ψώνιο άιντε σύμβολο αιώνιο
αν ξυπνήσεις μονομιάς θα `ρθει ανάποδα ο ντουνιάς
θα `ρθει ανάποδα ο ντουνιάς

Και ζευγάρι με το βόδι άλλο μπόι κι άλλο πόδι
όργωνα στα ρέματα τ αφεντός τα στρέμματα
Και στον πόλεμο όλα για όλα κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί για τ’ αφέντη το φαΐ
για τ’ αφέντη το φαί

Άιντε θύμα άιντε ψώνιο...

Koίτα οι άλλοι έχουν κινήσει έχει η πλάση κοκκινίσει
άλλος ήλιος έχει βγει σ’ άλλη θάλασσα άλλη γη

Άιντε θύμα άιντε ψώνιο...

Το τραγούδι μπορείτε να το ακούσετε πατώντας  ΕΔΩ.