"ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ"

Ένα πρόγραμμα 
 για τη μετάβαση στην Εφηβεία και για τον Σχολικό Εκφοβισμό.

       Φάση 1η:   

     Την Παρασκευή 25/11/2016, μαθητές της Γ΄τάξης του Γυμνασίου μας παρακολούθησαν την Α΄φάση του Προγράμματος του «Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη» με τίτλο «ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ» που αφορά τη μετάβαση στην εφηβεία και τον σχολικό εκφοβισμό με κύριο εισηγητή τον Λέκτορα της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μάριο Κουκουνάρα – Λιάγκη συνοδευόμενο από ομάδα φοιτητών – εμψυχωτών.

         Θέμα του προγράμματος είναι η διαμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία και ο ρόλος των άλλων σε αυτήν τη διαδικασία. Οι ερωτήσεις «Ποιος είμαι;» και «Ποια είναι η θέση μου στον κόσμο;» έχουν πρωταρχική σημασία στην εφηβεία κάνοντας τη ζωή περισσότερο περίπλοκη από ποτέ. Σε αυτό το παιχνίδι αναζήτησης απαντήσεων η διαφορετικότητα και η θυματοποίηση των «διαφορετικών» στο σχολείο δημιουργούν σύγχυση και κρίση στη δοκιμή διαφορετικών επιλογών και ρόλων. Οι αποφάσεις που καλείται να πάρει ο έφηβος στην προσπάθειά του να οργανώσει ένα κεντρικό, ενιαίο πυρήνα ταυτότητας καταλήγουν να είναι κρίσιμες και δύσκολες.

 

   Βασικά θέματα:

• η αναζήτηση και η διαμόρφωση της ταυτότητας του εφήβου

• οι σχέσεις με τους συνομήλικους και τους γονείς στην πρώτη εφηβεία

• ο φόβος που προκαλείται από τη θυματοποίηση, τον αποκλεισμό και την απομόνωση στο σχολείο

• η ευθύνη όσων δεν συμμετέχουν ενεργά αλλά παρατηρούν περιστατικά εκφοβισμού (ανηλίκων και ενηλίκων)

• η ένταξη και η φοίτηση των εφήβων μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

       Το πρόγραμμα αντιμετωπίζει τον εκφοβισμό και την αποδοχή της διαφορετικότητας ως ένα πολυδιάστατο, δυναμικό, κοινωνικό φαινόμενο, που δεν αφορά απλοϊκά ένα κακό-δυνατό και ένα καλό-αδύναμο παιδί, αλλά εμπλέκει συνολικά όλη τη σχολική κοινότητα και κάθε πρόσωπο ξεχωριστά.

           Ο Διευθυντής και οι συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα καθηγητές του 2ου Γυμνασίου Καλλίπολης ευχαριστούν θερμά αφ΄ενός το «Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη» που ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημά μας και αφ΄ετέρου τον εισηγητή κ. Μάριο Κουκουνάρα-Λιάγκη και την ομάδα του για την απόλυτα επιτυχημένη εφαρμογή του Α΄μέρους του Προγράμματος το οποίο άφησε άριστες εντυπώσεις σε μαθητές και καθηγητές.

Περιμένουμε με ανυπομονησία τη συνέχεια.

        Φάση 2η:

           Η Β΄ φάση του Προγράμματος πραγματοποιήθηκε στην τάξη των μαθητών από τους εκπαιδευτικούς. Συζητήθηκαν τα θέματα του προγράμματος χρησιμοποιώντας πρωτότυπο προτεινόμενο εκπαιδευτικό υλικό, ειδικά σχεδιασμένο, το οποίο δόθηκε στο τέλος της 1ης Φάσης. Το υλικό περιέχει ποικιλία προτάσεων για τον συνδυασμό των εμπειριών και των θεμάτων του προγράμματος με δραστηριότητες βασισμένες στα διαφορετικά μαθήματα του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί επέλεξαν ελεύθερα τι θα εφαρμόσουν με τους μαθητές τους μέχρι την 3η φάση του προγράμματος.

Συγκεκριμένα:

• Από την 3^η Ενότητα της Νεοελληνικής Γλώσσας, «Είμαστε όλοι διαφορετικοί», επικεντρωθήκαμε στο κείμενο 2 με έμφαση στην προσπάθεια των μαθητών να μπουν στη θέση ενός αυτιστικού ατόμου.

• Στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας οι μαθητές γνώρισαν ένα καβαφικό παραινετικό ποίημα, που αφορά τόσο τη διαμόρφωση βιοθεωρητικής στάσης όσο και τη διαφύλαξη της ξεχωριστής φυσιογνωμίας του ατόμου από την απειλή της μαζοποίησης.

• Σε συσχετισμό με ένα απόσπασμα από το «Ένα παιδί μετράει τα άστρα» του Μ. Λουντέμη εστιάσαμε κυρίως στο δίλημμα του πρωταγωνιστή και επεξεργαστήκαμε τα εξής θέματα:

o   Η διαχρονική σημασία του διλήμματος

o   Οι κρίσιμες επιλογές της ζωής και των κοινωνικών συναναστροφών

o   Η πνευματική καλλιέργεια και η αυτογνωσία

o   Στόχοι και προτεραιότητες των σύγχρονων νέων.

• Παράλληλα κείμενα και βιντεάκια σχετικά με τη διαφορετικότητα και τον αυτισμό:

 
Α. ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:

1.   Η άλλη πλευρά

Απόσπασμα 

από το μυθιστόρημα του Μενέλαου Λουντέμη,

 « Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», 

Αθήνα, Δωρικός σελ 74-77

Στην έδρα στέκεται, βαρύς, ο κύριος Καρλάφτης. Με τα μάτια κόκκινα ψαρεύει «κούτσουρα».

-Το ξέρετε όλοι το μάθημα; Τους ρωτά

-Μάλιστα! Φωνάζουνε όλοι και δυνατότερα ο «βασιλιάς» των Περσών.

Ο Χαμωλιάς ξαφνιάστηκε και γύρισε προς τα πίσω:

-Αλήθεια, το ξέρεις; Ρωτά το Δακρυτζίκο

-Το κέρατό μου το τράγιο, ξέρω! Του απάντησε εκείνος με το μάτι θολό από τη φούρκα.

-Ε, τότε, γιατί είπες ότι το ξέρεις, ρε;

-Έτσι, από αχωνεψιά…Θέλω να σκάσω τον Καρούμπαλο, γι’ αυτό (έτσι είχαν βαφτίσει το μαθηματικό).

-Θα σ’ ακούσει.

-Αυτό θέλω! Να μ’ ακούσει και να με διώξει. Μα δε με διώχνει

-Κι εγώ το θέλω, μα δε με διώχνουνε.

Ο καθηγητής απλώνει το τριχωτό του δάχτυλο και δείχνει τον Χατζηαστερίου. Το «κασέρι» σηκώνεται και προχωρά στον πίνακα…Το κασέρι γράφει ένα κλάσμα «τρία τέταρτα». Ο Καρούμπαλος, τον ρωτά, στέλνοντας απάνω του και λίγο σάλιο για να τον ξυπνήσει. Ήταν «σκράπας» στα μαθηματικά, όλοι το ξέρανε.

-Ποια είναι η υπερτέρα μονάς, Χατζηαστερίου; Ο αριθμητής ή ο παρανομαστής;

-Είναι,,. Είναι είναι ο…ο…ο…, λέει το Κασέρι.

Μισούσε τα νούμερα σαν τελώνια.

-Τι λέει, από κει πάνω, ο κύριος Χαμωλιάς; Ρωτάει ο καθηγητής.

-Ο αριθμητής…κύριε!...

-Και γιατί ο αριθμητής κύριε;

-Γιατί αυτός είναι πιο μεγάλος, κύριε!

-Και γιατί είναι πιο μεγάλος, κύριε;

Ο Δακρυτζίκος σήκωσε σαν κοντάρι την χερούκλα του.

-Λέγε, αξιοδάκρυτε Δακρυτζίκο.

-Γιατί είναι καβάλα! Ο αριθμητής κάνει καβάλα στον παρανομαστή. Κι ο παρανομαστής είναι πιο μικρός, γιατί ο αριθμητής είναι πιο μεγάλος και τον κάνει καβάλα τον παρανομαστή!

-Μπράβο, δακρύβρεχτε Δακρυτζίκο! Επιμελέστατο μηδέν! Αρίστων άριστε!

Όλοι χασκογελάνε γύρω του κι ο Δακρυτζίκος τρίζει τα δόντια του σαν κουνέλι.

Ο Μέλιος δεν μπορεί να εξηγήσει, πώς αυτός ο συμμαθητής του, που τον τρέμουνε όλοι και τον αναγνωρίζουνε για μεγάλο «αρχηγό», αφήνει να ρεζιλεύεται έτσι μπροστά σε όλους.

Κάποια στιγμή τον βλέπει να γυρίζει κατά τον Κούρκουλο και να του λέει μ’ ένα λυσσασμένο τρόπο:

-Γελάς κι εσύ, ρε; Καλά, καρτέρα να βγούμε και να δεις. Θα σου φάω το αυτί!

Ο Μέλιος τον βλέπει να μιλάει έτσι και το πιστεύει. Όλοι γελούν τώρα πιο πολύ. Περιγελά ο καθηγητής κι άλλο… κι η τάξη δεν έχει κρατημό. Ο Δακρυτζίκος περνά το χέρι του πίσω απ’ τη ράχη του θρανίου και πατά στο Μέλιο μια τσιμπιά.

-Εσύ. γιατί δε γελάς, ρε; του ρίχνεται.

Ο Μέλιος τον κοιτάζει ξαφνιασμένος.

-Γιατί δε θέλω… του λέει… Γιατί να γελάσω;

-Μονάχα εσύ κάνεις τον περήφανο. Δηλαδή, μονάχα εσύ είσαι ο έξυπνος εδώ μέσα; Ε;

-Δεν ξέρω…Δεν έχω κέφι να γελάσω.

-Ξέρεις, τι τους κάνω εγώ τέτοιους ψιλομύτηδες σαν και σένα; Ρώτα να σου πούνε.

-Δε θέλω να γελάσω μαζί σου…του λέει.

-Δηλαδή; Γιατί δε θέλεις; Δεν αξίζω;

-Ναι.

-Α!... Εσύ είσαι ο ψωροπερήφανος που λέγανε; Μάπα! Πάμε όξω ρε, να σου δείξω!

-Δεν παλεύω χωρίς λόγο. Χωρίς λόγο λέει ο βλάκας!... Αφού σε τσιμπάω, ρε, και σε βρίζω!

-Δεν πειράζει. Δεν φταις εσύ. Το σφάλμα είναι αυτωνώνε.

-Αχ!... Θεούλη μου!... Δωσ’ μου ένα σουγιά να τον τρυπήσω! Βρε συ… Σε ποια γλώσσα θέλεις να στο πω… Δε μ’ αρέσει να με λυπούνται. Πώς να σ’ το πω;

-Δε σε λυπούμαι. Ποιος σου είπε ότι σε λυπούμαι;

-Και τότε, γιατί δε γελάς;

Ο Μέλιος σήκωσε τώρα τη φωνή του.

-Γιατί είμαι θυμωμένος, γι’ αυτό! Μ’ αυτούς! Με τον Καρούμπαλο! Να γι’ αυτό!

Ο καθηγητής τους πήρε είδηση και χτύπησε τη ρίγα.

-Τι συμβαίνει εκεί, Καδρά; Σε φοβερίζει;

Ο Μέλιος στεναχωρέθηκε, που ήταν υποχρεωμένος να πει ψέματα.

-Όχι, κύριε… του λέει. Λέγαμε για το μάθημα.

Η τσιμπιά του Δακρυτζίκου ήταν τώρα πιο φαρμακερή.

-Γιατί, ρε, του είπες ψέματα; εσύ δεν είσαι που δε λες ποτές ψέματα;

-Δεν μπορώ να σε μαρτυρήσω… του λέει.

-Α… με λυπάσαι, παναπεί, ε; Και με ρώτησε, ρε, εμένα, αν θέλω να με λυπούνται; Ε;

-Ποιος σου είπε πως σε λυπάμαι; Δεν είσαι κανένας κακομοίρης, για να σε λυπάμαι.

-Έτσι σε θέλω! Και τότε γιατί με υποστηρίζεις;

-Γιατί… Γιατί…

-Α, πες το, ντε! «Γιατί… Γιατί…». Πες το!

-Γιατί σ΄αδικάνε, ρε! Γι’ αυτό…

-Άντε, σκάσε!... του λέει. Δε θέλω να συζητάω με σένα. Καρτέρα να σφυρίξει διάλειμμα και θα σου δείξω. Άντε, τώρα, κοίτα μπροστά σου, γιατί θα φας καμιά μπούφλα. Δε φταις εσύ. Τι να σου κάνω; Φταίει ο Πεσπές, που σου φούσκωσε τα μυαλά.

Το μάθημα συνεχίστηκε ανάμεσα στις φωνάρες και τα πειράγματα του Καρούμπαλου. Μετά τον Κλαμίζο και τη Λιάγγουρα που πήραν κι αυτοί βαθμό κάτω από βάση, έβγαλε το καμάρι του, τον Ευαγγέλου, κι ύστερα έδωσε στην έδρα μια μπουνιά, κι έβγαλε λόγο!

-Ακούστε δω, τους λέει…Είσαστε όλοι μουλάρια!...Το σχολείον δεν είναι «τιμάω-τιμώ και πεινάω-πεινώ». Διότι αν το νομίζετε έτσι, τότε κι εγώ «χτυπάω-χτυπώ και κλωτσάω-κλωτσώ. Συνεννοηθήκαμε; Είναι ανάγκη να συνεννοηθούμε, γιατί, αν επιμένετε να μην συνεννοηθούμε, θα μείνετε και του χρόνου όλοι εδώ, για να κάνετε συντροφιά του αξιότιμου κυρίου Δακρυτζίκου! Τα μαθηματικά, κύριοι, δεν είναι αερολογίες. Εννοήσαμεν; Είναι μάθημα θετικόν, πρακτικόν και επιστημονικόν. Και, τώρα, γκρεμιστείτε! Ο κώδων εσήμανεν!

Στο διάλειμμα, μόλις πάτησαν στην αυλή, ο Δακρυτζίκος έτρεξε κι έπιασε απ’ το γιακά το Χαμολιά και τον Κούρκουλο.

-Πιάστε με, ρε!... τους λέει αφανισμένα. Πιάστε με, γιατί θα τον τρελάνω στις κουτουλιές.

Οι σωματοφύλακες γυρίσανε και κοιτάξανε το Μέλιο.

Ο Κούρκουλος έτρεξε να τον χτυπήσει. Ο Δακρυτζίκος, όμως τον άρπαξε.

-Που πας ρε, του λέει. Δεν έχω εγώ χέρια;

-Ε, τότε, γιατί δεν τον πλακώνεις στις γρήγορες;

-Λογαριασμό θα σου δώκω;

Ύστερα όμως ντράπηκε…

-Αφήστε, λέει, τον κρατάω, για να τον πνίξω στο ποτάμι…»

  

2.    Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού

Διασκευασμένα αποσπάσματα 

από το «Γιατί Χοροπηδάω» 

του 13χρονου Naoki Higashida,

Αθήνα, Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Στις πιο απογοητευτικές, θλιβερές στιγμές μου, όπου ένιωθα εντελώς ανίκανος, είχα αρχίσει να φαντάζομαι πώς θα ήταν αν όλοι ήταν αυτιστικοί. Αν ο αυτισμός αντιμετωπιζόταν απλώς σαν ένας τύπος προσωπικότητας, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα και ευχάριστα για εμάς.

»Γιατί οι άνθρωποι με αυτισμό μιλούν τόσο παράξενα ή δυνατά;

Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που δεν μπορώ να ελέγξω. Όταν μιλάω με παράξενη φωνή, δεν το κάνω επίτηδες. Αυτή η φωνή ακούγεται χωρίς να το θέλω· είναι κάτι σαν αντανακλαστικό-είναι σχεδόν αδύνατο να τη συγκρατήσω-και αν προσπαθήσω, νιώθω πραγματικό πόνο, σχεδόν να στραγγαλίζομαι».

»Γιατί κάνεις τις ίδιες ερωτήσεις ξανά και ξανά;

Επειδή ξεχνάω πολύ γρήγορα αυτό που μόλις άκουσα. Ο τρόπος που θυμάμαι διαφέρει από όλων των άλλων. Η δική μου μνήμη μοιάζει περισσότερο με κουκκίδες. Μαζεύω διαρκώς τις κουκίδες σαν χαλίκια-κάνοντας ερωτήσεις-, ώστε να επιστρέφω στην ανάμνηση που αντιπροσωπεύουν. Η επανάληψή τους είναι μεγάλη διασκέδαση. Μοιάζει σαν παιχνίδι με μπάλα.»

»Γιατί μας αγνοείς όταν σου μιλάμε;

Αν κάποιος μου μιλάει από μακριά, δεν το αντιλαμβάνομαι. Ίσως να σκέφτεστε «ούτε κι εγώ». Το μεγάλο πρόβλημα για μένα είναι ότι, ακόμα και όταν κάποιος είναι ακριβώς μπροστά μου, και πάλι δεν αντιλαμβάνομαι ότι μιλάει σε μένα. «Δεν αντιλαμβάνομαι», ωστόσο, δεν είναι το ίδιο με το «αγνοώ ηθελημένα»».

»Γιατί δεν κάνεις αμέσως αυτό που σου λέμε;

Υπάρχουν στιγμές που δεν μπορώ να κάνω αυτό που θέλω ή αυτό που πρέπει να κάνω. Ορίστε τι πρέπει να κάνω για να ξεκινήσω: 1. Σκέφτομαι αυτό που πρέπει να κάνω. 2. Οραματίζομαι πώς θα το κάνω. 3. Ενθαρρύνω τον εαυτό μου για να ξεκινήσω. Το πόσο ομαλά θα ολοκληρώσω αυτό που έχω να κάνω εξαρτάται από το πόσο ομαλά θα εξελιχθεί αυτή η διαδικασία».

»Γιατί οι άνθρωποι με αυτισμό βάζουν συχνά τα χέρια στα αυτιά τους; Το κάνουν όταν υπάρχει πολύς θόρυβος;

Υπάρχουν κάποιοι θόρυβοι που μας ενοχλούν πολύ. Δεν έχει τόσο να κάνει με το ότι ο συγκεκριμένος ήχος μας εκνευρίζει, είναι περισσότερο μία αίσθηση φόβου ότι αν συνεχίσουμε να τον ακούμε θα χάσουμε κάθε αίσθηση που βρισκόμαστε. Δεν ξέρω πώς θα το αντιμετωπίσουμε αν δεν μπορούσαμε να κλείσουμε τα αυτιά μας».

»Γιατί προτιμάς να είσαι μόνος σου;

Αυτό που ανησυχεί εμάς τους ανθρώπους με αυτισμό είναι ότι προκαλούμε προβλήματα σε εσάς τους υπόλοιπους ή ακόμα και σας εκνευρίζουμε. Αυτός είναι ο λόγος που μας δυσκολεύει να είμαστε με άλλους. Γι’ αυτό καταλήγουμε συχνά μόνοι».

»Απολαμβάνεις τον ελεύθερο χρόνο σου;

Στον ελεύθερο χρόνο είναι αρκετά δύσκολο για εμάς να βρούμε κάτι που θέλουμε να κάνουμε. Αν τύχει να δούμε κάποια παιχνίδια ή βιβλία με τα οποία παίζουμε ή διαβάζουμε συχνά, θα ασχοληθούμε με αυτά. Ωστόσο δεν πρόκειται τόσο για αυτό που θέλουμε να κάνουμε όσο για αυτό που μπορούμε να κάνουμε. Είναι καθησυχαστικό να παίζουμε με οικεία πράγματα, γιατί ξέρουμε ήδη τι να κάνουμε με αυτά».

3.    Μια νύχτα…

Διήγημα 

του Αντώνη Σαμαράκη,

Ζητείται Ελπίς, 

1981, Αθήνα, Ελευθερουδάκης, σελ. 43-48.

Η δακτυλογράφος το πήρε είδηση πρώτη.

     -  Χιόνι ! Χιόνι ! φώναξε.

Παράτησε στη στιγμή, μισογραμμένο, το «εξαιρετικώς επείγον» έγγραφο που είχε στη μηχανή της, κι έτρεξε στο παράθυρο. To άνοιξε διάπλατο κι άπλωσε το χέ­ρι της να πιάσει χιόνι.

Παρατήσανε κι οι άλλοι τη δουλειά τους και πήγανε μπροστά στο παράθυρο. Έτσι , ήτανε τώρα εκεί τρεις άντρες και δύο κοπέλες, δηλαδή όλο το προσωπικό του γραφείου εκτός από αυτόν πού δεν το κούνησε από την καρέκλα του, στη γωνιά.

Κάνανε χάζι το χιόνι πού έπεφτε ολοένα και πυκνό­τερο. Ήταν το πρώτο χιόνι αυτόν το χειμώνα.

     - Ως το βράδυ θα το στρώσει για καλά, είπε ό πρωτοκολλητής, πού είχε χοντρό σβέρκο.

    -  Δε λες ως το μεσημέρι, είπε ένας άλλος. Είναι ακόμα εννιάμισι.

Και μονάχα αυτός δεν τούς είχε ακολουθήσει. Κοίταξε για λίγο το χιόνι που έπεφτε, άναψε τσιγάρο και ξανάσκυψε στα έγγραφά του.

Μα ή δακτυλογράφος δεν τον άφησε ήσυχο. Πήγε  και στάθηκε μπροστά του.

    - Ελάτε λοιπόν και σεις να δείτε που χιονίζει ! του είπε. Καλέ τι άνθρωπος είσαστε σεις ! Έννοια σας και το ξέρω εγώ τί σάς συμβαίνει: αγαπάτε τη μοναξιά !

Tov πήρε από το χέρι και τον πήγε στο παράθυρο. Ήτανε τώρα μαζί με τούς άλλους.

Άξαφνα, άνοιξε ή πόρτα του γραφείου, και το φαλα­κρό κεφάλι του κλητήρα φάνηκε.

      - Ό Προσωπάρχης ! φώναξε.

Τσακίστηκαν όλοι να πάνε στις θέσεις τους. Κάνανε μάλιστα πώς ήτανε απορροφημένοι από τη δουλειά τους. Ό πρωτοκολλητής είχε φτιάξει μια μπάλα με το χιόνι, στη βιασύνη του την πήρε μαζί του, δεν ήξερε τί να την κάνει, την έβαλε στην τσέπη του, κι αύτη άρχισε να λιώ­νει σιγά σιγά.
Στις 8 έφυγε από το γραφείο και βγήκε στους χιονι­σμένους δρόμους. To είχε στ' αλήθεια στρώσει για καλά ως το μεσημέρι. To απόγεμα σταμάτησε να χιονίζει.

Ή πόλη ήτανε τώρα αλλιώτικη.

Από το πρωί πού ή δακτυλογράφος του είχε πει «Έννοια σας και το ξέρω εγώ τί σάς συμβαίνει: αγαπάτε τη μοναξιά !» είχε μια ταραχή μέσα του. Η κοπέλα εί­χε αγγίξει το ευαίσθητό του σημείο.

Σκέφτηκε να της πει να καθίσουνε κάπου, ύστερα από την απογευματινή εργασία. Ήθελε να της μιλήσει.

Τη σταμάτησε την ώρα πού έφευγε, στη σκάλα.

      - Έχετε μια κλωστή στο παλτό σας, της είπε.

Δεν μπόρεσε να της πει πώς ήθελε να της μιλήσει.

Τώρα, μόνος μέσα στη νύχτα, βάδιζε άσκοπα. Πέ­ρασε από τις λεωφόρους, όπου ή κίνηση ήτανε μεγάλη και οι φωτεινές επιγραφές, πολύχρωμες, κάνανε κόντρα- στο στο χιόνι πού ήτανε παντού γύρω.

Μπήκε μέσα στο πλήθος πού κυκλοφορούσε πολύβουο.

Ένιωθε μοναξιά. Έτσι και το πρωί, και όταν ήτανε στη γωνιά του, και όταν τον πήγε ή δακτυλογράφος μπρο­στά στο παράθυρο μαζί με τους άλλους, το ίδιο μόνος ένιωθε.

Ή μοναξιά ήτανε στο βάθος του εαυτού του.

To ήξερε βέβαια πώς οι άλλοι τον θεωρούσανε παρά­ξενο, κλεισμένο στον εαυτό του, άνθρωπο πού αγαπάει τη μοναξιά, όπως του είπε ή δακτυλογράφος. Του είχανε ξαναπεί ανάλογες κουβέντες. Μα τα λόγια της κοπέλας τον είχανε ταράξει. Δεν μπορούσε να εξηγήσει γιατί του είχανε κάνει αυτήν την ξεχωριστή αίσθηση. Όμως, παρ' όλο πού βασανίστηκε πολύ εκείνη τη μέρα και ήθελε να της μιλήσει, την τελευταία στιγμή άλλαξε κουβέντα και της είπε πώς είχε μια κλωστή στο παλτό της. Δεν του είχε συμβεί αυτό για πρώτη φορά: να σταματάει την τελευταία στιγμή εκεί πού πήγαινε ν' ανοίξει την καρδιά του σ' έναν άλλον.

Ή ώρα περνούσε κι αυτός συνέχιζε την περιπλάνησή του.

Να μπορούσε να της μιλήσει ! Να μπορούσε να μιλή­σει σ' έναν οποιονδήποτε άνθρωπο ! Να του ανοίξει την καρδιά του ! Να του πει τί του συμβαίνει.

- Έννοια σας και το ξέρω εγώ τι σας συμβαίνει: αγαπάτε τη μοναξιά !

Είχε κάνει λάθος κι αύτη, όπως και οι άλλοι πού είχανε ως τότε σκεφτεί γι' αυτόν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό πού του συνέβαινε δεν ήτανε πώς αγαπούσε τη μονα­ξιά. Ίσια ίσια, τη μισούσε τη μοναξιά ! Ήθελε να 'ναι κοντά στους ανθρώπους, δίπλα τους, να σκύψει πάνω στην αγωνία τους, να κάνει το χρέος του στους βασανισμένους ανθρώπους του καιρού του. Μα ήτανε κάτι πού τον εμπόδιζε.

Βέβαια, αν κατάφερνε ν' ανοίξει την καρδιά του σ' έναν άνθρωπο, δε θα μπορούσε να βάλει τάξη σε όσα θα του έλεγε. Είχε μια σύγχυση μέσα του. Ήταν φυσικό τούτο, γιατί είχε κοιτάξει τη ζωή γύρω του, τον κόσμο. Και ή σύγχυση ή δική τους μεταδόθηκε σ' αυτόν. Μή­πως ή ζωή μας, ο κόσμος μας, αυτά τα χρόνια ύστερα από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, δεν είναι σε σύγχυση ;

Είχε σκεφτεί πάνω στη ζωή. Γύρεψε να δει την αλήθεια. To αληθινό πρόσωπο της ζωής. Και είδε ! Μα τότε ανακάλυψε πώς είχε μείνει μόνος. Είχε μπει στην περιοχή μιας εσωτερικής μοναξιάς. Ήθελε να βγει από τη μοναξιά του, τη μισούσε. Δεν έχουμε το δικαίωμα, σκεφτότανε, να μένουμε μόνοι στον καιρό πού ζούμε. Oι άνθρωποι μας περιμένουν, μας αναζητάνε! Kι αν δεν μπορούμε να τους κάνουμε ευτυχισμένους, μπορούμε ωστό­σο να τους ανοίξουμε την καρδιά μας και να τους πούμε πως αύτη η ζωή δε μας αφήνει να ησυχάσουμε, πως είμαστε κοντά τους, δίπλα τους, μέτοχοι κι εμείς στην κοινή αγωνία.

Θα ήτανε περίπου 11 πού μπήκε σ'ένα μπαρ. Ένα κακοφωτισμένο, μακρόστενο μπαρ, υγρό. Στους τοίχους, παλιές ξεθωριασμένες ρεκλάμες ποτών κλπ.

Παράγγειλε κονιάκ. Άναψε τσιγάρο και προσπάθησε να σκεφτεί κάτι άλλο. 'Αδύνατον ! Οι ίδιες σκέψεις γυρίζανε στο μυαλό του. Ήτανε δέσμιός τους κι εκείνη τη νύχτα, όπως και μια μεγάλη σειρά νύχτες τον τελευταίο καιρό.

Στο μπαρ είχε ησυχία. Λιγοστοί πελάτες. Παράγγει­λε δεύτερο κονιάκ.

Όταν έφυγε, ήτανε περασμένα μεσάνυχτα.

Δεν τράβηξε για το σπίτι του. 'Εξακολούθησε την περιπλάνησή του στους χιονισμένους δρόμους. Σιγά σι­γά, απομακρύνθηκε από το κέντρο και μπήκε σε άλλες περιοχές.

Είχε σκεφτεί πάνω στη ζωή. Είχε σκύψει πάνω στη ζωή, έτσι σα να είχε σκύψει πάνω σε μια βαθιά άβυσσο, και τότε είδε φοβερά πράγματα, ύστερα δεν μπορούσε να μιλήσει, ή φωνή του είχε παγώσει.

Ποτέ άλλοτε, σκέφτηκε, οι στέγες των σπιτιών μας δεν ήτανε τόσο κοντά η μια στην άλλη όσο είναι σήμερα, κι όμως ποτέ άλλοτε οι καρδιές μας δεν ήτανε τόσο μακριά η μια από την άλλη όσο είναι σήμερα. Η μοναξιά πού ένιωθε δεν ήτανε μια ατομική περίπτωση. Ένιωθε πώς είναι η μοίρα του σημερινού ανθρώπου. Ποτέ άλλοτε όσο σήμερα δεν ήτανε τόσο βαθιά ή μοναξιά του ανθρώπου μπροστά στον άνθρωπο !
Ήταν τώρα στη βιομηχανική περιοχή. Οι όγκοι των εργοστασίων δεσπόζανε εκεί. Γύρω, ερημιά. Πιο κάτω ήταν οι γειτονιές πού μένανε οι εργάτες.

To πιέζανε αυτά πού είχε μες στο στήθος του, τα ερωτηματικά, οι ανησυχίες, ή αγωνία . . ."Α, να μπορούσε ν' ανοίξει την καρδιά του!

Αν μπορούσε να προσευχηθεί, αν πίστευε σε κάτι πυρ' από τ' ανθρώπινα, θα ζητούσε τούτο μονάχα: να μπο­ρέσει ν' ανοίξει την καρδιά του !

Ένα κύμα είχε στο στήθος του. Τον πίεζε. Ζητούσε διέξοδο.

Περνώντας τη γωνιά ενός εργοστασίου, είδε αριστερά του, πολύ κοντά στον τοίχο, μια σκιά. Σταμάτησε επιτόπου. Ό φόβος τον κυρίεψε. Ήταν εκεί, μερικά μέ­τρα μακριά του, ένας άνθρωπος, με μια ρεμπούμπλικα στο κεφάλι του, ακίνητος, και τον κοίταζε. Ή νύχτα ήτανε σκοτεινή. Κι ερημιά. Μα ό φόβος του βάσταξε μόνο μερικά δευτερόλεπτα. Πήγε κοντά στον άγνωστο, πού ήτανε ολομόναχος μέσα στη νύχτα σαν κι αυτόν, τον ένιωσε κοντά του, πολύ κοντά του, το κύμα στο στήθος του πίεζε, πίεζε, κάτι έσπασε μέσα του, τέλος λυτρώθηκε κι άνοιξε την καρδιά του σ' αυτόν τον άγνωστο, πού ποιός ξέρει ποιά παιδικά χέρια τον έχανε στήσει εκεί, άνοιξε την καρδιά του σ' αυτόν το χιονάνθρωπο.

Β΄ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΒΙΝΤΕΑΚΙΑ

• "TA KOMMATIA MAZI", μια ταινία της Μαίρης Καριωτάκη, σε σκηνοθεσία Ρένας    Σκουρογιάννη με θέμα τον αυτισμό.

Περίληψη: Μια παρέα, μια καφετέρια, μια φλυτζάνια, χίλια κομμάτια.. Η ταινία αποτελεί ένα στιγμιότυπο από την καθημερινότητα του Βασίλη, ενός φοιτητή που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού και παλεύει με τις φοβίες και τις εμμονές του. Παλεύει,να σταθεί σε μια κοινωνία που δεν χαρίζεται στην διαφορετικότητα. Δίπλα του, άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο, οι φίλοι του. Τα υπόλοιπα κομμάτια του πάζλ.

• Το ίδρυμα Orange σε συνεργασία με τον Ισπανό καλλιτέχνη Miguel Gallardo παρουσιάζουν την Ακαδημία των Ειδικών, μια μικρού μήκους animation ταινία η οποία δείχνει με εναν απλό και ευχάριστο τρόπο ΤΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΑΛΕΝΤΑ τα οποία πολλά παιδιά με αυτισμό έχουν και τα οποία δεν είναι πάντοτε κατανοητά σε όσους δεν τα γνωρίζουν. Αυτή η ταινία επιχειρεί να δώσει στο ευρύ κοινό μια καλύτερη ενημέρωση για τον αυτισμό στην κοινωνία.

• ΤΑΙΝΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ του Frédéric Philibert με τίτλο: "Mon petit frère de la lune" (Ο μικρός μου αδελφός από το φεγγάρι), όπου ένα μικρό κορίτσι μας περιγράφει την προσωπικότητα και τις αντιδράσεις του μικρού αυτιστικού αδελφού της. Ιδιαίτερα προσεγμένο κείμενο, από την ενδιαφέρουσα οπτική γωνία ενός παιδιού-παρατηρητή, που με τα δικά του μάτια «φιλτράρει» και τελικά δίνει το δικό του στίγμα για τον αυτισμό.Η ταινία, εκτός των άλλων διακρίσεων, έλαβε το Β' Βραβείο Καλύτερης Ταινίας μικρού μήκους στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ με θέμα την Αναπηρία "Emotion Pictures" που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2009.

• 10 ΠΡΑΓΜΑΤΑ που θα ήθελε ένα παιδί με αυτισμό να ξέρεις

 Φάση 3η :

       Η Γ΄ φάση του Προγράμματος πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2017 στην τάξη των μαθητών από τον συντονιστή και τους βοηθούς εμψυχωτές.

·        Περιελάμβανε ειδικά σχεδιασμένα ομαδικά «παιχνίδια» και εκπαιδευτικές δραστηριότητες εμβάθυνσης στα θέματα της διαφορετικότητας, της εφηβείας και της σχολικής ζωής, όπως αυτά αναδεικνύονται από την ιστορία του προγράμματος και άλλες πηγές.

·        Οι μαθητές έγιναν οι πρωταγωνιστές της ιστορίας και αναζήτησαν ρεαλιστικές λύσεις, αναλαμβάνοντας δράση.

·        Σε μία άσκηση αυτογνωσίας αναζήτησε ο κάθε μαθητής τα προτερήματα και τα ελαττώματά του.

·        Ζητήθηκε κατόπιν από τις ομάδες να εντοπίσουν το πραγματικό πρόβλημα του πρωταγωνιστή της ιστορίας.

·        Στη συνέχεια οι ομάδες προσπάθησαν να δώσουν λύση στο πρόβλημα αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των μελών τους.

·        Ακολούθησε παρουσίαση των προτάσεων των ομάδων  και προβληματισμός σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους.

·        Τελικά οι μαθητές όχι μόνο κατάφεραν να εμβαθύνουν περισσότερο το πρόβλημα του ήρωα της ιστορίας και να δώσουν ρεαλιστικές και αποτελεσματικές λύσεις αλλά στο τέλος έφυγαν κατευχαριστημένοι από τη μοναδική αυτή εμπειρία τους.

         Για άλλη μια φορά επιθυμούμε να εκφράσουμε τις θερμότατες ευχαριστίες μας τόσο στο «Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη» που ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημά μας όσο και στον εισηγητή κ. Μάριο Κουκουνάρα Λιάγκη και στην ομάδα των φοιτητών - εμψυχωτών του.

Οι συμμετέχοντες Καθηγητές:

Γεωργίου Γεώργιος

Λεοντσίνη Αντζολέτα

Μιχαήλ Μαρίνα