ΟΙ ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΙ

 Α. ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

     Το κείμενο του σχολικού εγχειριδίου σε διαδραστική μορφή μπορείτε να το βρείτε
     πατώντας εδώ:

• Αξίζει να διαβάσετε το απόσπασμα από το βιβλίο της Άλκης Ζέη, "Ο μεγάλος  περίπατος του Πέτρου" το οποίο αναφέρεται στα συσσίτια της κατοχικής Αθήνας.
• Ευκαιρία να θυμηθείτε ένα άλλο απόσπασμα από το Ανθολόγιο του Δημοτικού Σχολείου.
• Μπορείτε επίσης να μάθετε για τα ιστορικά γεγονότα του 1940 μέσα από γελοιογραφίες και πρωτοσέλιδα εφημερίδων της εποχής.

 Β. ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟΝ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

           Επισκεφθείτε τον ιστότοπο του  Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού,

 http://www.fhw.gr/chronos/14/gr/1940_1945/index.html

 για να πάρετε πληροφορίες για την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου:

• Ελληνο-ιταλικός πόλεμος.
• Γερμανική κατοχή.
• Πείνα.
• Αντίσταση του Ελληνικού λαού.
• Απελευθέρωση.

 Μία εικονική παρουσίαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (αφού μεγενθύνετε την παρουσίαση σε πλήρη οθόνη και βάλετε ήχο) μπορείτε να παρακολουθήσετε στην παρακάτω διεύθυνση:

http://www.slideboom.com/presentations/86078/World-War-II

 Μπορείτε επίσης να ξεφυλλίσετε ένα αφιέρωμα της εφημερίδας  "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
που αναφέρεται στην Αθήνα της Κατοχής.

 http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/1999/04/25041999.pdf

           
            Μπορείτε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο εικόνες από τις ημέρες της Κατοχής που να φαίνονται οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι Έλληνες και ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά.

Γ. ΟΙ ΣΑΛΤΑΔΟΡΟΙ

         Στα χρόνια της Κατοχής (1941-1944) οι Έλληνες μαστίζονταν από την πείνα και τη φτώχεια, ενώ παράλληλα οργάνωσαν την Εθνική Αντίσταση με ένοπλες ομάδες στα βουνά και με πολίτες που δρούσαν στις πόλεις.

           Η Αντίσταση εκδηλωνόταν με ένοπλη δράση αλλά και με διάφορες ενέργειες σαμποτάζ κατά των Γερμανών, οι οποίοι αντιδρούσαν με σκληρότατα αντίποινα: με συλλήψεις και φυλακίσεις, με ανακρίσεις και βασανιστήρια, με θανατώσεις, ακόμα και με ομαδικές εκτελέσεις αθώων πολιτών.

                     Μια από τις μορφές αντίστασης ήταν η δράση των μικρών σαλταδόρων, οι οποίοι ανέβαιναν κρυφά σε κινούμενα συνήθως γερμανικά οχήματα από το πίσω μέρος της καρότσας με ένα «σάλτο» (πήδημα) και έκλεβαν τρόφιμα, λάστιχα του αυτοκινήτου (συνήθως τη ρεζέρβα) και διάφορα άλλα χρήσιμα υλικά. Αυτά τα πετούσαν στο οδόστρωμα, από όπου τα μάζευαν τα υπόλοιπα μέλη της οργανωμένης παρέας. Την 'ιδια στιγμή κάποιος άλλος απασχολούσε τον οδηγό του οχήματος όπως για παράδειγμα με το κόλπο με το τσιγάρο που προσπαθεί να το ανάψει από το φανάρι του αυτοκινήτου. Tα παιδιά αυτά,  έπαιζαν τη ζωή τους κορόνα–γράμματα και πολλά ξεψύχησαν από όπλο Γερμανών. O σαλταδόρος ήταν το ακριβώς αντίθετο του μαυραγορίτη.

Λαϊκό σκίτσο από το κόλπο με το τσιγάρο.

Παρακάτω μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι του Μιχάλη Γενίτσαρη που αναφέρεται στους σαλταδόρους της κατοχής. Για τους στίχους του τραγουδιού πατήστε εδώ.

Δ. ΤΟ ΞΥΠΟΛΗΤΟ ΤΑΓΜΑ

           Η κινηματογραφική ταινία το «Ξυπόλυτο Τάγμα» είναι η αληθινή ιστορία 160 παιδιών, που η δράση τους πήρε διαστάσεις μύθου όταν διώχτηκαν από τα ορφανοτροφεία της Θεσσαλονίκης από τους Ναζί κατακτητές στα χρόνια της κατοχής του Bʼ Παγκοσμίου Πολέμου.

          Οι Γερμανοί αδειάζουν τα δημόσια κτίρια και τα επιτάσσουν. Ανάμεσα σε αυτά τα κτίρια είναι και αρκετά ορφανοτροφεία. Τα ορφανά πετάγονται στο δρόμο. Μια ομάδα, απ’ αυτά τα ορφανά, για να επιβιώσουν, παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους. Οργανώνονται σαν μυστικός «στρατός», με ιεραρχία και πειθαρχία. Μόνα τους συγκροτούν ομάδες κρούσης και βοήθειας. Πηγή για την τροφοδοσία τους είναι τα γερμανικά καμιόνια που κουβαλάνε ψωμί και τρόφιμα και οι μαυραγορίτες. Τα κλεμμένα μοιράζονται στα ορφανά, αλλά και σε άλλους κατοίκους της Θεσσαλονίκης που είχαν ανάγκες.

           Τα παιδιά του «Ξυπόλυτου Τάγματος» έμειναν στην ιστορία ως «σαλταδόροι».

Το «Ξυπόλυτο Τάγμα» πήρε το 1955 το πρώτο βραβείο («Χρυσή Δάφνη»), στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Εδιμβούργου.

Απόσπασμα της  ταινίας με τη σκηνή των σαλταδόρων μπορείτε να δείτε εδώ:

http://www.youtube.com/watch?v=z6fHig8KRbA

Ολόκληρη την ταινία μπορείτε να τη δείτε εδώ:   

   http://vimeo.com/33018277

Ε. Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ:  ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ

           Από την πρώτη στιγμή του πολέμου η σάτιρα δίνει το αγωνιστικό της παρόν και εκτοπίζει τον φόβο από τις καρδιές των ανθρώπων. Άλλοτε με το σκίτσο και άλλοτε με το τραγούδι οι Έλληνες σατιρίζουν τους κατακτητές και διακωμωδούν όσα συμβαίνουν γύρω τους:

        Το ίδιο τραγούδι που τραγούδησε το 1940 η Σοφία Βέμπο ακούστε το σε μία σημερινή πιο μοντέρνα διασκευή. Ποια από τις δύο εκτελέσεις του τραγουδιού σας άρεσε περισσότερο;

Σίγουρα έχετε ακούσει το επόμενο τραγούδι, τους στίχους του οποίου μπορείτε να βρείτε εδώ. Μπορείτε να βρείτε σε ποιο γεγονός της Κατοχής αναφέρεται και τι ακριβώς διακωμωδεί;

ΣΤ. ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

(Μπαίνει στη σκηνή ένας Γερμανός στρατιώτης βηματίζοντας στρατιωτικά)

Γερμανός στρατ.	:	Χάι Χίτλερ! Χάι Χίτλερ! Γκερμανία κατακτήσει όλο τον κόσμο, γίνουν όλοι σκλάβοι δικοί μας. Εγώ εντώ κέρβερος! Φυλάω ψωμί, φάνε Γερμανοί στρατιώτες. Αλίμονο σε Έλληνος που θέλει κλέψει ψωμί. Χάι Χίτλερ! Χάι Χίτλερ!
(Εμφανίζεται ένας Έλληνας πιτσιρίκος. Μπαίνει στη σκηνή περπατώντας μάγκικα κρατώντας ένα τσιγάρο και πλησιάζει το Γερμανό στρατιώτη)
Γερμανός στρατ.	:	Ε, ψιτ, τι κάνει εδώ Έλληνος πιτσιρίκος; Τι θέλει τέτοια ώρα έξω; Νύχτα, κρύο … ξεπαγιάσεις.
Πιτσιρίκος	:	Καμαράτ, θέλω ανάψει τσιγαρέτ από φακό σου. Τσιγαρέτ θέλω ανάψει.
Γερμανός στρατ.	:	Τσιγαρέτ ανάψεις από φακό μου; Χαχαχά!
Πιτσιρίκος	:	Για, βρε Γερμαναρά, ανάψω τσιγαρέτ από φακό σου. Εμείς στην Ελλάδα ξέρουμε πολλά κόλπα και το τσιγαρέτ ανάβουμε από ηλεκτρικό φακό.
Γερμανός στρατ.	:	Χαχαχα! Τι κουτός Έλληνος πιτσιρίκος! Ανάψει τσιγαρέτ από φακό μου! Χαχαχα!
Πιτσιρίκος	:	Εγώ καταφέρει ανάψει τσιγαρέτ και μη χασκογελάς, βρε Γερμαναρά.
Γερμανός στρατ.	:	Ανάψει;
Πιτσιρίκος	:	Ανάψει, καμαράτ.
Γερμανός στρατ.	:	Νιξ ανάψει.
Πιτσιρίκος	:	Για, για … εγώ ανάψει. Βάζουμε στοίχημα;
Γερμανός στρατ.	:	Στοίκημα; Τι στοίκημα;
Πιτσιρίκος	:	Το λοιπόν άκου να δεις μάγκα. Αν εγώ νιξ ανάψει τσιγαρέτ από φακό σου, εσύ εμένα «κλαπ!» καρπαζιά. Αν εγώ ανάψει από φακό σου, εγώ εσένα «κλαπ!» καρπαζιά.
Γερμανός στρατ.	:	Ντεν καταλαβαίνει.
Πιτσιρίκος	:	Ντεν καταλαβαίνει; Είσαι μάπας!
Γερμανός στρατ.	:	Έλα, άντε, ανάψει τσιγαρέτ από αναπτήρα μου.
(Πλησιάζει ο πιτσιρίκος και σβήνει δύο φορές τον αναπτήρα του Γερμανού)
Γερμανός στρατ.	:	Χαχαχα! Χοχοχο! Παιχνιδιάρης που είναι πιτσιρίκοι στο Ελλάντα. Χοχοχο! Εντάξει; Άναψες τσιγαρέτ;
Πιτσιρίκος	:	Εντάξει, βρε χιτλερία. Άντε γεια σου τώρα γερμανικό κουτορνίθι!
Γερμανός στρατ.	:	Αφίντερζεν. Χαχαχα! … Βλάκας Έλληνος πιτσιρίκος…
(Γυρίζει ο Γερμανός και βλέπει ότι του έχουν κλέψει τα ψωμιά που φύλαγε και αρχίζει να ουρλιάζει από το θυμό του)
		Αχ, παλιοέλληνος, ντιάβολο πίκουλο … Άχτεν μούχτεν … Τι φάνε τώρα Γερμανοί στρατιώτες; … Αχ, πιάσει σκοτώσει … Αχ, ντιάβολο πιτσιρίκο πιάσει σκοτώσει.

Ζ. Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ

        Το παιδικό περιδικό "Μικρός Ήρωας" που αναφέρονταν στις περιπέτειες μιας ομάδας παιδιών στην Κατοχή (Γιώργος Θαλάσσης, Κατερίνα, Σπίθας ...) εξακολούθησε για πολλά χρόνια μετά την απελευθέρωση να κρατάει συντροφιά και να διασκεδάζει μικρά και ... μεγάλα παιδιά.

         Στο παρακάτω τραγούδι ο Λουκιανός Κηλαηδόνης μας μιλάει τόσο για τις περιπέτειες που ζούσε διαβάζοντας τον "Μικρό Ήρωα" όσο και για τις περιπέτειες που είχε με τους γονείς του που δεν του επέτρεπαν να διαβάζει το περιοδικό. Οι στίχοι είναι εδώ. 

         Μήπως κι εσείς ζείτε ένα παρόμοιο "δράμα" με τους γονείς σας και τον Ηλεκτρονικό σας Υπολογιστή;